In december 2005 is Drs W. T. M. Elbers, psycholoog, psychotherapeut afgestudeerd aan de leergang Adem- en Ontspanningstherapie. In zijn eindverslag schrijft hij:

Persoonlijke veranderingen
In vergelijking met het eerste leerjaar zijn de processen zoveel duidelijker geworden. Ik herinner mij de hooggespannen verwachtingen van het eerste leerjaar en de beperkte effecten die ik bij mijzelf kon bespeuren. De toepassing van de methode is afgestemd op het niveau van de deelnemer en achteraf denk ik dat tijd en oefening nodig zijn geweest om processen en ervaringen op gang te brengen. Wanneer wij in dit derde leerjaar opnieuw met dezelfde oefeningen aan de slag gaan, dan is er door mij zoveel meer aan te beleven. Het lichaam is meer toegankelijk geworden voor de zelfwaarneming. Ik voel mij meer vertrouwd en op bekend terrein wanneer ik gedurende de oefening de verschillende onderdelen op mij laat inwerken.
Er is meer samenhang ontstaan in de reacties. Ik begrijp de bedoeling van de oefeningen beter. Kan daardoor gerichter kijken in hoeverre een voor de hand liggende reactie in mijn lichaam ontstaat of juist uitblijft. Ook de samenhang tussen de oefeningen onderling is duidelijker. Wanneer ik zelf met de oefeningen aan de slag ga kan ik bij de keuze ervan makkelijker aansluiten bij de reacties van mijn lichaam. Tenslotte gaat ook het onder woorden brengen van de processen mij zoveel gemakkelijker af. Ik herinner mij dat het verslag doen van mijn bevindingen bij de oefeningen een frustrerende aangelegenheid was. In korte tijd was de aandacht verschoven naar het denken en was het contact met de innerlijke ervaring verbroken. De nabespreking ervoer ik eerder als een verstoring dan als een belangrijk verdiepend onderdeel bij de toepassing van de methode. Nu dit lichamelijk exploreren en verbaliseren samen kan gaan met het lichamelijke ervaren biedt het de mogelijkheid met de anderen ervaringen uit te wisselen en nieuwe ontdekkingen te doen.

Toepassing in het werk: gangbare technieken voldoen niet
De gangbare toepassing van ontspanningsinstructies voldeed niet. Deze bestond uit het geven van ontspanningsoefeningen volgens de methode van Jacobsen bij de bestrijding van angst- en spanningsklachten. De oefeningen zijn erop gericht in korte tijd een ontspanningsrespons op te wekken.
Ik kreeg in toenemende mate ongenoegen met deze behandelingsvorm en vond dat de opgeroepen respons bij cliënten een kortdurend en misleidend effect heeft, dat ze eigenlijk met een kluitje het riet in worden gestuurd. Eerder de samenwerking in de hulpverleningsrelatie frustreert omdat het resultaat van korte duur is en het veelal uitdraait op een teleurstelling bij cliënt en therapeut.
Met de kennis en vaardigheden die ik in deze opleiding heb kunnen ontwikkelen ben ik in staat een betere afweging te maken en de toepassing van adem en ontspanningsinstructies beter in te leiden en te begeleiden, zodat een meer duurzame effect kan ontstaan.

Opbouw van volwassen kwaliteiten in de persoonlijkheid
De toepassing van adem en ontspanningsinstructies bij de behandeling van psychische klachten krijgt in mijn werk vooral betekenis bij de opbouw van gezonde volwassen kwaliteiten van de persoonlijkheid. Het is een effectieve manier om het zelfregulerend vermogen van iemand te herstellen en te verbeteren. Klachtenreductie is van belang maar de behandeling overstijgt deze doelstelling. De nadruk wordt gelegd op herstelprocessen in de vorm van zelfregulerende natuurlijke eigenschappen. Het levert een positieve bijdrage aan de opbouw van de volwassen persoonlijkheid.
Mijn visie op diagnostiek verandert daarmee. Naast mijn deskundigheid op het gebied van psychodiagnostiek is kennis ontwikkeld over herstelprocessen. De benaderingswijze legt minder het accent op het ziektebeeld. Er wordt minder belang gehecht aan het kunnen herleiden tot een oorzaak. Daarentegen verschuift de aandacht naar het kunnen vaststellen van herstelprocessen. In plaats van uitgebreid psychodiagnostisch onderzoek naar de oorzaken van de klachten wordt meer waarde gehecht aan een proefbehandeling, waarbij geprobeerd wordt bij de cliënt een geheel eigen herstelreactie op te wekken. Het plan van aanpak kan vervolgens hierop worden afgestemd. Tegenover mijn collega’s verwoord ik het belang van deze andere invalshoek. De eigen overtuigingen over de effectiviteit van het behandelingsaanbod, in dit geval het aanbieden van ontspanningsinstructies, is van weinig waarde wanneer dit niet beter afgestemd is op de herstelprocessen die cliënten, geheel op hun eigen wijze ontwikkelen. Er zal meer deskundigheid over herstelprocessen moeten worden ontwikkeld, waarbij deze herstelprocessen meer tot uitgangspunt van de behandeling kunnen worden gemaakt. De diagnostische vraag ‘is er een ingang’ is zo simpel en adequaat, maar wordt desondanks onvoldoende gesteld. Kennis van herstelprocessen veronderstelt kennis van gezondheid. De methode Van Dixhoorn durft het aan zonder daarbij normerend te zijn, uitvoerig in te gaan op wat zij verstaat onder functionele d.w.z. gezondheid bevorderende processen. In dit opzicht sluit deze benaderingswijze aan bij het ontwikkelingsmodel van Abraham (Het ontwikkelingsprofiel; een psychodynamische diagnose van de persoonlijkheid; R.E. Abraham). In dit ontwikkelingsprofiel beschrijft hij de verschillende stadia, die te onderscheiden zijn bij een gezonde natuurlijke fasegewijze rijping van de persoonlijkheid. Ook dit referentiekader maakt het mogelijk hieraan richtlijnen te ontlenen, waaraan herstelprocessen kunnen worden ontleend. In de komende jaren hoop ik in mijn werk met cliënten deze twee benaderingswijzen te kunnen integreren.

Publicatiedatum: 30 januari 2006
Bron: Persoonlijk verslag Leergang Ademtherapie, Amersfoort